در دنیای امروز که برنامه‌نویسی به یکی از مهارت‌های ضروری تبدیل شده، یادگیری آن از سنین پایین اهمیت زیادی دارد. اسکرچ (Scratch) یک زبان برنامه‌نویسی تصویری است که توسط MIT طراحی شده و مخصوص کودکان، نوجوانان و حتی بزرگ‌سالان مبتدی است. در این مقاله، به شما یاد می‌دهیم که چگونه با اسکرچ کار کنیم و اولین قدم‌های برنامه‌نویسی را با این ابزار ساده و جذاب بردارید.
اسکرچ چیست؟
اسکرچ یک زبان برنامه‌نویسی گرافیکی است که به‌جای نوشتن کد، از بلوک‌های رنگی استفاده می‌کند. کاربران با کنار هم قرار دادن این بلوک‌ها می‌توانند بازی، انیمیشن، داستان تعاملی و پروژه‌های جذاب دیگر بسازند. مزیت بزرگ اسکرچ این است که مفاهیم برنامه‌نویسی مثل حلقه‌ها، شرط‌ها و متغیرها را به ساده‌ترین شکل ممکن آموزش می‌دهد.
چرا باید کار با اسکرچ را یاد بگیریم؟
یادگیری کار با اسکرچ مزایای زیادی دارد، از جمله:
• تقویت مهارت‌های حل مسئله و منطق
• افزایش خلاقیت و تفکر انتقادی
• آماده‌سازی برای یادگیری زبان‌های برنامه‌نویسی پیشرفته‌تر
• یادگیری سرگرم‌کننده برای سنین پایین
شروع کار با اسکرچ
1. ورود به سایت Scratch
برای شروع کافیست وارد سایت رسمی اسکرچ به آدرس scratch.mit.edu شوید و یک حساب کاربری ایجاد کنید. البته بدون حساب هم می‌توانید پروژه‌ها بسازید، اما برای ذخیره و اشتراک‌گذاری نیاز به حساب دارید.
2. آشنایی با محیط اسکرچ
در صفحه‌ی اصلی پروژه‌ها، با محیط زیر روبرو می‌شوید:
• ناحیه بلوک‌ها: جایی که دستورات (بلوک‌ها) قرار دارند. بلوک‌ها دسته‌بندی شده‌اند (حرکت، صدا، کنترل و …).
• ناحیه کدنویسی: جایی که بلوک‌ها را می‌کشید و کنار هم قرار می‌دهید.
• صحنه (Stage): خروجی برنامه شما در اینجا نمایش داده می‌شود.
• کاراکترها (اسپرایت‌ها): اشیاء یا شخصیت‌هایی که در پروژه‌تان استفاده می‌کنید.
3. ساخت اولین پروژه
برای ساخت یک پروژه ساده:
1. از بخش “رویدادها”، بلوک “وقتی پرچم کلیک شد” را انتخاب کنید.
2. از بخش “حرکت”، بلوک “۱۰ قدم حرکت کن” را اضافه کنید.
3. اسپرایت را حرکت دهید و ببینید چه اتفاقی می‌افتد!
آموزش ساخت بازی ساده با اسکرچ
یکی از جذاب‌ترین کاربردهای اسکرچ، ساخت بازی است. مثلاً می‌توانید یک بازی ساده “گرفتن سیب” بسازید:
• از اسپرایت “سبد” و “سیب” استفاده کنید.
• سیب را به صورت تصادفی از بالا بیندازید.
• با استفاده از دکمه‌های کیبورد، سبد را حرکت دهید.
• اگر سبد به سیب برخورد کرد، امتیاز بدهید.
نکات مهم در کار با اسکرچ
• از بلوک‌های شرطی (اگر/آنگاه) برای تصمیم‌گیری استفاده کنید.
• از متغیرها برای ذخیره امتیاز یا وضعیت بازی استفاده کنید.
• صداها و پس‌زمینه‌ها را برای جذابیت بیشتر پروژه اضافه کنید.
• از بخش جامعه اسکرچ برای دیدن پروژه‌های دیگران الهام بگیرید.
یادگیری کار با اسکرچ بهترین راه برای ورود به دنیای برنامه‌نویسی است. چه کودک باشید و چه بزرگ‌سال، اسکرچ محیطی خلاقانه و ساده برای شروع ساخت پروژه‌های دیجیتال است. با تمرین و ساخت پروژه‌های مختلف، می‌توانید پایه محکمی در مفاهیم برنامه‌نویسی به دست آورید و مسیر یادگیری حرفه‌ای را شروع کنید.
